|
آنان که ۱۱سپتامبر را آغاز
دوره تازه ای می دانند حتا اگر مبالغه کنند حق دارند . ۱۱ سپتامبر را اگر هم
نباشد می بايد سرآغاز دوره ديگری کرد. نمی بايد گذاشت بيداری بر خطری که جهان
را تهديد می کند و اراده جنگيدن با آن کاستی گيرد. ما به عنوان نيروئی که برای
نوسازندگی جامعه و فرهنگ خود پيکار می کنيم در جنگی که برای ريشه کنی تروريسم
بين المللی در گرفته است سود مستقيم داريم.
تروريسم بين المللی نام ديگر بنيادگرائی يا احياگرائی اسلامی است ــ جنبشی که
از دو سده پيش، بيشتر به زور، در پی پاک کردن جهان اسلام از نفوذ فرهگ باختری
و باز آوردن عصر طلائی اسلام يا دوران کشور گشائی اعراب بوده است. تنها سرچشمه
ديگر تروريسم بين المللی مافيای مواد مخدر است که هنوز در اين زمينه فعال نشده
است. هزاران تروريست، پرورش يافتگان آموزشگاهها و رسانه هائی که توده های
ميليونی اسلامی را برای زيستن در بينوائی مادی و فرهنگی آماده می کنند و بجای
هر احساس مسئوليت و خواست بهروزی(پويش خوشبختی) با کينه به ديگران بار می
آورند، آماده اند جان خود را برای نابودی آن ديگران فدا کنند. هستی هائی که
هيچ سودی حتا برای خودشان ندارند هستی ديگران را به رايگان برباد می دهند.
ايرانيان با اين تروريسم سر و کار ديرينه دارند. نخستين گروه تروريستی اسلامی
پس از اخوان المسلمين مصر در ايران پايه گذاری شد(فدائيان اسلام،) و نخستين
کشتار جمعی تروريستهای اسلامی، بيست و چهار سال پيش از مرمرکز بازرگانی جهانی
نيويورک در سينما رکس آبادان روی داد. تروريسم اسلامی در ابعاد وصورت کنونی اش
با گروگانگيری ديپلمات های امريکائی در تهران آغاز گرديد و در بيست و دو سال
گذشته، رژيم آخوندی در بسياری از پر کشتار ترين حملات تروريستی، مستقيم و غير
مستقيم دست داشته است. تروريسم بين المللی سالها پيش از طالبان نخستين بار در
ايران به قدرت رسيد و جمهوری اسلامی هنوز بزرگترين دولت پشتيبان تروريسم بشمار
می رود.
امروز تروريستها و پشتيبانان شان هرکدام و به شيوه خود زير فشارند. جمهوری
اسلامی در ۱۱ سپتامبر دستی نداشت و اکنون کسی با آن کاری ندارد. ولی نمی توان
تصور کرد که پيکار جهانی ضد تروريسم در جبهه نظامی، يا به مرزهای افغانستان
محدود بماند. تا پای تروريسم رژيم اسلامی در خاور ميانه بريده نشود ائتلاف ضد
تروريستی دست بردار نخواهد بود.و ادامه برنامه تسليحات اتمی آن فوريت بيشتری به
اين روياروئی خواهد داد. پس از تهديد آشکار مرد نيرومند رژيم به افکندن بمب
اتمی اسلامی بر اسرائيل، ذينفع ترين "لابی" های جمهوری اسلامی نيز سپيد کاری
روی واقعی آن را دشوار خواهند يافت. وظيفه ماست که ماموريت آنها را دشوارتر
سازيم.
دنيا نيز می بايد مانند مردم ايران به اين نتيجه برسد که پيکار قدرت در اين
حکومت بهر جا که می توانست کشيده است و انتظار بيشتری از آن نمی توان داشت.
رقابت دو گروه نابرابر هواداران ولايت فقيه، يکی پر قدرت و مصمم و ديگری کم
توان و بی جرئت و با همه پشتيبانی مردمی، نوميدی همگانی را به بار آورده است.
بهترين عناصر دوم خرداد در زندان از سوی ياران نيمه راه رها شده اند. جناح
سرکوبگر در کار باز گرفتن مواضع از دست داده است و اگر جمهوری اسلامی تا
انتخابات بعدی بپايد بقايای دوم خرداد را نيز در ميان سرخوردگی عمومی برخواهد
چيد.
متقاعد کردن غرب به بيهودگی اميد بستن به دوم خرداد با استدلال های متداول
پاره ای مخالفان که سياست را با شعبده اشتباه می گيرند ميسر نيست. ذهن پيچيده
و کارکرده غربی را نمی توان به کوره راه های عاطفی ايرانی که جهان را بازيچه
می گيرد و خود بيشتر بازيچه جهان است کشيد. سياستگر و روشنفکر غربی رويدادها و
دگرگشت ها را با ابزارهای جامعه شناسی و نه تئاتری می سنجد. اصرار بر اينکه
دنيا پنج شش سال در ايران تماشاگر بازی آخوندهای حيله گر بوده است هر چه هم بر
دلهای ما خوشايند افتد بخش با اعتبار تر سخن ما را سست خواهد کرد.
در ايران ما با شکست پيکار اصلاحات از درون نةام روبرو هستيم که چند گاهی
ممکن می نمود، و ما نيز به عنوان مخالفان هر رنگ و درونه مذهبی در زندگی سياسی
جامعه خود از هر اندازه پيشرفت آن خوشنود می بوديم و آن را به حال پيکار خود
سودمند می ديديم. اکنون موازنه نيروهای حکومتی به طور قاطع به سود مافيای حزب
اللهی است. پدر خوانده اصلی مافيا و سياستگزار آن در شورای مصلحت ... در کار آن
است که ساعت را به پيش از دوم خرداد برگرداند. او برای ناممکن کردن برقراری
رابطه با امريکا به دست رئيس جمهوری کنونی، و نيز جلوگيری از روند صلح اسرائيل
و فلسطين امنيت ملی ايران را با تهديد اتمی صريح خود به خطر افکند؛ که نشان می
دهد پيکار قدرت چه اندازه جدی است و يک طرف در اين پيکار تا کجا حاضر است
برود. سازندگان افکار عمومی و سياستگران در غرب اگر هم تا کنون به اين نتيجه
نرسيده باشند دير يا زود خواهند رسيد و ما با چنين نگرش و استدلالی بهتر می
توانيم توهمات آنان را برطرف کنيم.
جنگ ريشه کنی تروريسم بين المللی که دامنه اش به ايران نيز خواهد رسيد و ما
نمی بايد بگذاريم به حمله به خاک ايران بکشد، بر جنبه فرهنگی پيکار ما تاکيد
می گذارد. ايران به عنوان يک کشور جهان سومی، خاور ميانه ای ، و اسلامی، تا
حدودی خود را درگير اين جنگ می يابد. تروريسم اسلامی يک پديده جهان سومی، خاور
ميانه ای، و اسلامی است. مسئله ايران را نيز در همين سه صفت ما می بايد جستجو
کرد. ما در چنين وضع تاسف آوريم زيرا با روحيه جهان سومی می انديشيم، با
معيارهای خاور ميانه ای زندگی می کنيم، و اجازه داده ايم که جامعه ما با صفت
اسلامی تعريف شود. نگرش و ارزشهای ما جهان سومی و خاور ميانه ای و اسلامی است
و همينيم که بوده ايم. اگر می خواهيم از اين سرنوشت ناشاد بدرآئيم می بايد حتا
اگر جغرافيا مان را نمی توانيم دست بزنيم از جهان معنوی خود مهاجرت کنيم
جهان سومی بودن واژه ديگری برای واپس ماندگی است. آنان که در دهه پنجاه
اصطلاح سه جهان را سکه زدند حق داشتند. جهان غرب، جهان اول بود که پيشرفت در
آن نه يک امر اکتسابی، نه نتيجه سياستها و تصميم های يک گروه يا دوره معين،
بلکه امری ذاتی بود که از کارکرد عادی جامعه بر می خاست. جهان بينی مردمان،
سازمان اجتماعی، و نظام سياسی در خدمت آن بود. جهان دوم، سرزمين های پشت پرده
های گوناکون ــ آهنين، نئين(برای کشورهای کمونيست و بامبو خيز آسيائی) ــ
کشورهای پيشرفته ای بودند که به رغم خود توسعه می يافتند. سياستهای از بالا و
اقتصاد فرماندهی و شبکه سرکوبگری، آنها را در مسيرهای تعيين شده چنان پيش می
راند که همزمان به هردو جهان بالا و پائين خود شبافت می يافتند. از هزاران
تلفات سربازان شوروی در جنگ افغانستان تنها دو در صد به تير دشمن و ديگران از
بيماری جان دادند. بهداشت و سطح زندگی در کشوری که شعر مسعود سعد را به ياد
اين مسافر می آورد: "زی زهره برده دست و به مه برنهاده پای" با هر کشور جهان
سومی ديگر پهلو می زد؛ و فساد به پايه ای می رسيد که امريکائيان بخشی از
سلاحهای مجاهدين را از ارتش اشغالی شوروی می خريدند ــ رکوردی در حد بد ترين
جهان سومی ها.
جهان سوم به مانگان از کاروان گفته می شد؛ جامعه هائی که در صورت به پيشرفته
تران ماننده می شدند و در باطن در تالاب قرون وسطائی خود مانده بودند، و مانند
بسياری افريقائيان و خاور ميانه ای ها ــ بد تر از همه خود ما ــ فرو تر می
رفتند. سرزمين هائی زندانی گذشته های دست برداشتنی و عادتهای ذهنی که تار
عنکبوت های سنتهای نامربوط را برگردشان بيشتر می پيچيد. جهان سومی ستمديده و
قربانی بود، بی هيچ کوتاهی و گناه. ستمديدگی اش به آشنائی اش با غرب برمی گشت.
غرب زورمند زورگو که می خواست شيوه زندگی او را تغيير دهد، و منابع ش را بهره
برداری کند. اما شيوه زندگی او سراسر به زورگوئی و به توازن دقيقی ميان مرگ
هميشه حاضر و زندگی بی بنياد بستگی می داشت و منابعش بيهوده افتاده بود. غرب
آزادی او را می گرفت، که در چنگ اقليتهای فرمانروای ش بيز بهره ای از آن نمی
داشت.
برخورد با قدرتهای استعماری، جهان سوم را متوجه واپسماندگی خود کرد ولی
مسئوليت اين واپس ماندگی به زودی به گردن همان قدرتهائی افتاد که به ملاحظه
منافع خود در کار نوسازندگی کشورهای جهان سومی بودند(انگلستان از ميان قدرتهای
استعماری، روشنرايانه ترين سياستها را داشت و مستعمرات ان در فردای استقلال،
از زير ساختهای آموزشی و حقوقی تکامل يافته تر و سازمانهای مدنی گسترده تری
برخوردار بودند.) واپس ماندگی مستعمرات ريشه های هزار ساله داشت و اصلا به
همان دليل مغلوب شده بودند؛ ولی برای جامعه هائی که با فرايافت مسئوليت بيگانه
بودند آسانتر می بود که رابطه را وارونه کنند. از مِان اين کشورها چند تائی
هشيارتر بودند و فرصت را برای رسيدن به غرب غنيمت شمردند. ديگران هر چه گذشت به
قدرت مشيت آسای غرب بيستر چسّيدند و و خود را عروسک هر روزی آن دانستند و
ساختند.
انديشه آزادی، جهان سومی را رها نمی کرد: آزادی از قدرت استعماری و آزادی به
مفهومی که از غرب می آموخت. اما اين پويش آزادی با اقتدارگرائی سنتی می آميخت.
رهبران آزادی دربرابر توده های نا آگاه خود همان ناشکيبائی را نشان می دادند و
توده ها آماده بودند که به آزادی از استعمار بسنده کنند. آزاديخواهی عموما در
همان فردای پيروزی پيکار ضد اشتعماری پايان می يافت و آن پيکار نشان خود را بر
فرايند سياسی پس از پيروزی می گذاشت. سازش ناپذيری و بهره گيری از عواطف
برانگيخته به بالا ترين درجه که در پيکار ضد امپرياليستی سودمند افتاده بود
هنجار(نرم) پيکار سياسی پس از امپرياليسم نيز گرديد.
ما در ايران با صورت اسلامی و خاور ميانه ای جهان سوم سروکار داريم. اسلامی
بودن پيشاپيش به معنای داشتن تصور بسيار محدودی از آزادی و محدوديت فردی است
که با يکديگر می آيند. به عدوان يک جامعه اسلامی و نه جامعه ای از مردمانی که
بيشترشان مسلمان اند، ما در فضای بسته تری بسر می بريم. جامعه اسلامی جامعه
تقديس شده است ــ فساد در آن به هر درجه معمول چنين جامعه هائی برسد. نظام
ارزشها و نهاهای ريشه دار آن را زير نور انديشه آزاد نمی توان برد. جامعه
اسلامی در هر مرحله ای باشد بالقوه يک عنصر آخرالزمانی نيرومند در آن هست:
سرنوشت از پيش تعيين شده ای دارد؛ آينده و رستگاری نهائی اش در بازگشت به
گذشته ای است بالاتر از هر چه بوده است و خواهد بود؛ همواره يک جايگزين تصوری
با اعتبار، برتر از همه برای هر جهان بينی و سياست شکست خورده، در ژرفای جامعه
هست.
جامعه اسلامی در جهان سومی بودن ش پابرجا تر از ديگران است. اگر در يک جامعه
جهان سومی، باورها و نظام ارزشها راه بر پيشرفت می گيرند جامعه های اسلامی
مققررات تقديس شده اش را نيز بويژه در زمينه حياتی حقوق بشر بر آن می افزايد.
اداره جامعه بر پايه شريعت، آن را به همه جا هائی که در عربستان و ايران و
افغانستان های جهان ديده ايم می تواند برساند ولی به مدرنيته نخواهد رساند. از
دهه هشتاد سده نوزدهم کوشش انديشه وران اسلامی از هر رنگ برای آشتی دادن
مدرنيته و شريعت بيهوده مانده است. می توان با نديده گرفتن در اينجا و کش دادن
در آنجا مشکل لحظه را حل کرد ولی هيچ کس نتوانسته است يک پايه تئوريک برای
مدرنيته در اسلام بيابد. (نظريه قبض و بسط شريعت، که يک نمونه نديده گرفتن و کش
دادنی است که از آن سخن رفت، تنها زمينه ای برای بررسيهای اسلام شناسان فراهم
کرد و در دانشگاههای غربی برد بيشتری از جامعه و سياست ايران يافت). مدرن کردن
اسلام آرزوی محال کسانی که بن بست را می يابند و باز همان را می جويند مانده
است.
يک مشکل دِگر جامعه اسلامی، احساس برتری است که دگرگونی را نه تنها نالازم
بلکه ناپسند می نمايد. جهان سوميان ديگر می دانند که می بايد بر راه و رسم غرب
بروند و نمی توانند. آنها اگر با غرب دشمنی هم داشته باشند برتری اش را انکار
نمی کنند. دلبستگی شان به ارزشها و سنتهای خود دست و پا گير است ولی کمتر به
تفاخر می کشد. در جامعه اسلامی يک رگه نيرومند رقابت با تمدن غربی از همان
نخستين برخوردها جنبش تجدد را مانع شد و به بيراهه افکند. پس از آنکه دريافتند
ايستادگی بيهوده است و چاره ای جز گرفتن از غرب نيست به اقتباس پرداختند، ولی
برای آنکه بهتر بتوانند پيش روی خيزاب غربی شدن ديواری بکشند و ار "هويت" و
ارزشهای برتر خود دفاع کنند. بحران پايان ناپإير مدرنيته در جامعه های اسلامی،
تلاش محکوم به شکست دگرگون شدن برای همان گونه ماندن بوده است ــ نه همان می
مانند، نه دگرگون می شوند.
همه استدلالها در لزوم اقتباس جنبه های سودمند تمدن غرب در عين نگهبانی سنتها
و ارزشهای اصيل و يکی دانستن هويت ملی با آن سنتها و ارزشها از همين احساس
برتری بر می خاست. می ديدند که واپس افتاده اند و از عهده بر نمی آيند ولی دست
از آنچه در درجه اول مسئول واپس ماندگی شان بود برنمی داشتند. از تمدن برتری
که از خوار شمردنش خسته نمی شدند اسباب مادی اش را می گرفتند تا برضد ارزشهائی
که آن تمدن و اسباب را ممکن ساخته بود بکاربرند.
جهان سومی و جزئی از جهان اسلامی بودن را خاور ميانه ای بودن چنان تکميل می
کند که ديگر، در بيرون از افريقا، پائين تر نمی توان رفت. خاور ميانه بيش از
يک اصطلاح مبهم جغرافيائی، و مانند جهان سوم يک حالت ذهنی است. خاور ميانه ای
اگر مسلمان و عرب هم نباشد به غرب ستيزی، بويژه امريکا ستيزی و يهود ستيزی که
بر آن سرپوش ضد صهيونيسم می گذارند شناخته است. او اگر هم انگشتی برضد غرب تکان
ندهد از تاريخ خود ــ تاريخی که مانند همه جهان بينی او "سوبژکتيو و گزينشی
است ــ احساس دشمنی با غرب را آموخته است. کشاکش فلسطين و اسرائيل که کهن ترين
و پيچيده ترين کشاکش جهان است او را يک سويه و يک پارچه ضد اسرائيلی و تقريبا
بنا بر تعريف، ضد يهودی کرده است. حالت مظلوم و قربانی جهان سومی اش با احساس
مظلوميت و قربانی بودن اسلامی و خاور ميانه ای تقويت شده است. او هيچ مسئوليتی
ندارد و از بابت شوربختی خود طلبکار ديگران است. اروپا، غرب، امريکا، شرکتهای
چند مليتی، امپرياليسم، سرمايه داری و اکنون جهانگرائی، مسئول گرفتاريهای
اويند ــ اگر چه آن گرفتاريها و ريشه های شان به سده های پيش برگردد. هر
رويدادی در جهان، بويژه اگر فاجعه آميز باشد، به دست و اشاره آنهاست.) چند در
صد مردم در خاور ميانه ۱۱ سپتامبر را توطئه خود امريکا نمی دانند و به اصالت
نوار فاتحانه بن لادن باور دارند؟) طبع آسان پسند خاور ميانه ای رفتن به ژرفا
و رسيدن به بلندا را دشوار، اگر نه ناممکن ، می سازد.
ذهنی که نمی تواند در باره دين با همه پنجه ای که بر زندگی مادی و معدوی
جامعه انداخته است به آزادی بينديشد؛ و سياستی که همه اش توطئه و مظلوميت است؛
و فضای "انتلکتوئلی" که با شعار و دروغ و نيمه حقيقت آغشته است چه برای والائی
انديشه و عمل می گذارد؟ برای رسيدن به والائی می بايد توانائی برونرفت از
عادتهای ذهنی و خرد متعارف و مدهای روز را يافت. ولی فرهنگی که شهادت را بالا
ترين ارزشها کرده است از شهامت بی بهره است و از بيرون شدن از متعارف می هراسد
. روشنفکر در اين فرهنگ با حکومت ش آسان تر در می افتد تا با همگنان ش. اگر
مال اندوزی، انحراف سياستگران چنين جامعه هائی است عوامزدگی، انحراف روشنفکران
آنهاست(هردو گروه می توانند به آسانی از يکديگر تقليد هم بکنند.)
* * * ما بر رويهم در اين سه جهان زيست می کنيم و همراه هر سه به پايان راه رسيده
ايم. حال و روز ما نياز به "شرح خون جگر" ندارد. جهانهای ما نيز در تشنجات
بحران " گذار"ند. جهان سوم که در افريقای سياه کامل ترين تعريفش را می يابد با
نا اميدی هراس آور موقعيت خود روبروست. ادامه شيوه ها و روحيه های جهان سومی،
فاجعه هائی مانند سومالی(که کابينه هشتاد نفری آن به تازگی استغفا کرد) يا
کنگو( که حکومت ش در غارت منابع ملی با نيروهای اشغالی خارجی در مسابقه است)
يا زيمبابوه يکی از پايتخت های ايدز در جهان) را گسترده تر خواهد کرد. جهان
اسلامی در واپسين ايستادگی خود دربرابر مدرنيته، کارش به ولايت فقيه و بن لادن
و طالبان کشيده است. جمهوری اسلامی در ايران کمر آن را از نظر سياسی شکست.
اکنون کمر آن در افغانستان از نظر نظامی شکسته است. اسلام به عنوان دينی که با
وجدانيات افراد سر و کار دارد آينده خود را خواهد داشت؛ اما ديگر به عنوان يک
تمدن نمی تواند غرب را چالش کند. اسلام بطور روز افزون پناهگاه رژيمهای فاسد
استبدادی است که مار بنيادگرائی را در آستين می پرورند. در خاور ميانه ترکيب
محافظه کاری، سودازدگی(ابسسيون) فلسطين، و اسلام به عنوان هويت ملی، جامعه های
هرچه بيشتری را دارد به بنيادگرائی محکوم می کند.
ما در اين سه جهان بيگانه شده ايم. جامعه ما به پايه ای از پيشرفت رسيده است
که بايد بتواند معنی مسئوليت را بفهمد؛ اسلام را در سياست و اداره جامعه راه
ندهد؛ و از گير سياستهای خاور ميانه ای رها شود. باشنده اين سه جهان بودن به
ما جز فرو تر رفتن در سطح های پائين تر تمدن جهانی نداده است. ما سزاوار زندگی
بهتری هستیم و اجباری نداريم که خود را در سطح اين مردمان نگهداريم. جهان سومی
می تواند همچنان در سنتهای خود دست و پا بزند و رستگاری اش را دست نيافتنی تر
گرداند؛ جهان اسلامی می تواند به اسلام به عنوان هويت ملی و جاِگزين
استراتژيهای شکست خورده خود بنگرد و واپس ماندگی اش را ژرف تر سازد. خاور
ميانه ای می تواند هر چه بخواهد مسئوليت شکستهای خواری آور سياست و فرهنگ خود
را به گردن امريکا و اسرائيل بيندازد و آينده خود را گروگان مسئله فلسطين
کند.
ما ديگر نمی حواهيم با اين ملتها يکی شناخته شويم؛ نمی خواهيم جهان سوم معيار
پيشرفت ما، جهان اسلام تعريف کننده فرهنگ ما و خاور ميانه چهار چوب سياسی ما
باشد. هويت ملی ما به هيچ بخشی از فرهنگ ما بستگی ندارد. ما در اين فرهنگ می
توانيم و می بايد بسيار دست ببريم و کمترين باکی در زمينه هويت نداشته باشيم.
آنها که فرو ماندگان سه جهان ما نيستند پيوسته در بازنگری و نوسازی فرهنگ پويای
خويش اند و هويت شان آسيبی نمی بيند. فلسطين به ما مربوط نيست و ما هيچ بدهی
به فلسطينی و عرب نداريم. به قول فرخی"جهان پر شغب و شور" است و دليلی ندارد
که در اين ميان فلسطين مهم ترين مسئله ما باشد. اصلا ملتی که جوانان ش کليه
خود را می فروشند و پدران فرزندان شان را، و می بايد همه انرژی اش را برای توده
های درمانده اش صرف کند از کجای خودش می تواند برای کمک به دشمنانی بزند که
سپاسی هم نمی گزارند؟
آينده ملت ما اگر قرار است بهتر از اکنونش باشد در بيرون آمدن از اين دنيا
هاست: پشت کردن به جهان سوم، بيرون زدن از خاور ميانه، فراموش کردن اسلام به
عنوان يک شيوه زندگی و نه يک رابطه شخصی با آفريننده جهان. ما می بايد اروپائی
و جهان اولی بشويم زيرا در اصل چيزی از آنها کم نداريم. ايرانی هر جا باشد به
مجض آنکه به ابزارهای فرهنگی غرب دست می يابد خود را به غربيان می رساند. ما از
جهان سومی های ديگر سبکبار تريم. تجربه ميليونها ايرانی مهاجر و تبعيدی در دو
دهه گذشته اين را ثابت کرد.
جهان اسلامی هيچگاه جهان ما نبوده است، آنگونه که برای عربهاست. ما همواره
ايرانی مانده ايم و نه آن دويست سال تاراج و کشتار و ويرانی سيستماتيک را برای
نابود کردن عنصر ايرانی فراموش کرده اِم و نه هزار پانصد سال بزرگی پيش از آن
را. اسلام دِن بسياری از ما هست ولی موجوديت ما نيست. ما با عربها بيش ار
اينها تفاوت داريم. موضوع برتری و فروتری نيست. موضوع، تفاوتی است که ۱۴۰۰ سال
اسلام نتوانسته است آن را بزدايد.
خاور ميانه را می بايد به شکست خوردگانی واگذاشت که که در هر شکست دلايل تازه
ا برای چسبيدن به عوامل اصلی شکستهای خود می يابند. خاور ميانه وزنه ای بر بال
پرواز ماست و هيچ چيز بيرای عرضه کردن به ما ندارد. يک گنداب واقعی فرهنگی و
سياسی است که بايد پای مان را از آن بيرون بکشيم. خاور ميانه را، چنانکه بقيه
جهان سوم را، می بايد شناخت و با آن رابطه درست داشت ولی راه ما از همه آنها
جداست. ايران فردا را هم امروز می بايد باز ساخت. پيکار فرهاگی را که ما به
عنوان يک حزب سياسی بدان اولويت داده ايم در همين فضاهای آزاد می توان دنبال
کرد و به ايران کشاند. ما در اين پيکار تنها نيستيم. از دستگاه کومت و حزب
الله گذشته، مردم ايران هر چه بيشتر از اين فرهنگ و سياستی که خشونت و خفقان و
خرافات از آن می زايد دوری می جويند. پرده تابوها را می بايد دريد و از حمله
کهنه انديشان نهراسيد. دسامبر ۲٠٠١
  |
